Sinds de opkomst van sociale media kan pesten zich ook online voordoen. Pesten kan verregaande gevolgen hebben voor slachtoffers, pesters én omstaanders. Leerkrachten kunnen zowel preventief als oplossingsgericht werken aan een pestvrije omgeving. Tenslotte heeft elk kind het recht om zichzelf te kunnen zijn, zowel offline als online!
Er is pas sprake van cyberpesten als negatief gedrag drie kenmerken heeft: de dader wil de andere kwetsen, de dader heeft meer macht dan het slachtoffer, het negatieve gedrag komt vaak voor.
Meer info? Via de Mediawegwijzer 'Neen tegen cyberpesten' en de website tegencyberpesten.be kan je meer informatie vinden over cyberpesten en hoe er mee om te gaan.
Cyberpesten is pesten via computers, gsm’s of andere toestellen die mensen toelaten om te communiceren. Via internet kan je op elk moment van de dag pesten, of anoniem pesten. De pestkop hoeft ook niet in dezelfde ruimte als het slachtoffer te zijn. Niet alle negatieve gedragingen die jongeren online stellen kunnen zomaar als cyberpesten worden beschouwd.
Deze 3 criteria bepalen dat het gaat over cyberpesten en niet over cyberplagen:
Iemand willen kwetsen, moreel of materieel
Machtsonevenwicht. Typisch aan cyberpesten is dat het machtsonevenwicht kan voortvloeien uit het feit dat de dader anoniem blijft of meer computer-technisch onderlegd is dan het slachtoffer. De versterking van populariteit en sociale macht blijkt één van de belangrijke motivaties voor een jongere om te (blijven) cyberpesten.
Niet éénmalig. Op het internet kunnen berichten, foto’s en filmpjes op grote schaal verspreid worden. Zo kan een kwetsende foto die eenmalig op Facebook geplaatst werd, door heel veel mensen bekeken en doorgestuurd worden. Het slachtoffer wordt op die manier nog lange tijd geconfronteerd met de pijnlijke ervaring
Klassiek pesten en online pesten gaan vaak hand in hand. Online kan het slachtoffer verder gepest worden.
Online pesten kan heel uiteenlopende vormen aannemen: iemand beledigen of bedreigen, gênante foto's of filmpjes posten of delen, iemand online systematisch uitsluiten, persoonlijke informatie van iemand misbruiken, iemands account hacken ...
Omstaanders spelen een belangrijke rol bij (cyber)pesten. Daders krijgen bevestiging in de vorm van likes en opmerkingen van omstaanders. Uit onderzoek blijkt dat 57% van de jongeren zegt niets gedaan te hebben wanneer ze zagen dat anderen via internet of gsm gepest werden. Ook door niet te reageren, geven omstaanders aan de daders de indruk dat ze zijn of haar gedrag goedkeuren.
Internet en gsm geven jongeren de mogelijkheid om dingen te doen en te zeggen die ze offline niet durven. Zo kan iemand die in het echte leven zwakker is, zich online machtiger gaan voelen omwille van zijn/haar anonimiteit en technische vaardigheden. Dat kan ervoor zorgen dat een offline minder sterke persoon gaat cyberpesten.
Er zijn een aantal dingen die je kan doen als je gepest wordt zoals chatten met Awel, praten met een volwassene of bewijsmateriaal verzamelen.
Daarnaast kunnen deze tips je ook helpen:
Bespreek de kansen en risico’s van digitale media in de klas en bespreek samen met je leerlingen de ‘nettiquette’ (gedragsregels voor het gebruik van internet). Maak hen bewust van risico’s die buiten hun gezichtsveld blijven of die ze misschien minimaliseren. Maak duidelijk om welke risico’s het gaat en wijs op de mogelijke gevolgen en de impact van risicogedrag.
Maak duidelijk dat ook omstaanders verantwoordelijk zijn als ze niet ingrijpen. Ga samen op zoek naar gepaste, veilige en effectieve strategieën om expliciet afstand te nemen van cyberpestgedrag.
Ga het gesprek aan, pols naar hoe het gaat met het kind en vraag of het ergens over wil praten. Spreek je vermoedens uit, maar luister vooral naar het kind. Voor verdere stappen, raden wij de gesprekstechnieken van geweldloze communicatie of van No Blame aan.
De integrale schoolaanpak tegen cyberpesten houdt een brede, duurzame mix van initiatieven in. Een sterk beleid combineert initiatieven die het positief team-, klas- en schoolklimaat bevorderen, de leerlingen, leerkrachten en ouders preventief versterken, de risicofactoren beperken en de incidentaanpak zo doeltreffend mogelijk maken.
Vlogger Dounia vraagt zich af welke tips ze kan geven aan haar volgers die worden gepest. Anaïs vertelt haar verhaal over online uitsluiting.