Wie ben jij online?

Via sociale media kan je op een eenvoudige manier met anderen in contact komen en blijven, een online identiteit uitbouwen, op de hoogte blijven en foto's, filmpjes en kennis delen. Het is wel belangrijk dat je kritisch en bewust met sociale media leert omgaan, om risico’s zoals blootstelling aan ongewenste inhouden, cyberpesten en het verlies van privacy te vermijden.

Sommige kinderen volgen influencers die enkel perfecte foto’s posten met duizenden likes, terwijl ze stiekem een hele dag op zoek zijn naar de ideale locatie en houding. Sommigen gaan zelfs zo ver dat ze likes kopen, om de indruk te wekken dat hun foto’s ongelooflijk populair zijn. Is het niet veel leuker om trouw te blijven aan jezelf en echte foto’s te posten? Het zijn fijne herinneringen om later naar terug te kijken!

Wist je dat sommige sociale media hiermee experimenten om de likes bij een post niet meer te tonen?

Filters maken dat alles er anders (en vaak beter) uitziet. Maar die filters verbloemen vaak ook de realiteit. Het is belangrijk om hier dan ook kritisch naar te kijken. Daarnaast gebruiken kinderen ook vaak emoji’s, emoticons en smileys om te tonen hoe ze zich voelen, bijvoorbeeld als ze aan het chatten zijn of in een Instagrampost.

Kinderen baseren hun zelfbeeld op verschillende dingen: wat ze in de spiegel zien, vriendjes op school, hoe mama en papa zelf naar hun lichaam kijken, programma’s op tv, en ja, ook wat er te zien is op sociale media. Wanneer je vaak geconfronteerd wordt met modellenlichamen en hevig bewerkte foto’s, dan kan het soms moeilijk zijn om je eigen lichaam daar niet aan te toetsen. 

Influencers hebben duizenden volgers op Instagram, YouTube,Tik Tok of Twitch en dat bereik geeft hen een grote impact. Heel wat kinderen kijken op naar influencers. Je zou eigenlijk kunnen stellen dat influencers de nieuwe celebrity’s zijn.

Je online identiteit is hoe je jezelf voorstelt online: je nickname, (profiel)foto's, interesses … Meestal is je online identiteit een verlengde van je offline identiteit, maar dat is niet altijd het geval. Soms doen mensen zich online anders voor dan in het echte leven.

Er zijn verschillende manieren om je online privacy te berschermen

• denk na wie je toevoegt
• zet je profiel op privé
• denk na over de informatie die je online zet
• bekijk je privacyinstellingen
• gebruik en sterk wachtwoord
• ...

Door je privacy online te beschermen zorg je er voor dat je zelf de controle behoudt over:

• welke informatie over jou op het internet komt
• wie deze informatie kan zien

Zo voorkom je problemen en kan je zonder zorgen plezier maken op het internet.

Veel online informatie wordt verspreid via social media als Facebook, LinkedIn en Twitter. Alles wat je hier post, is van invloed op jouw online reputatie. Wees je er dus van bewust dat jouw berichten, foto’s en reacties door anderen worden gezien, wellicht ook door mensen die niet tot je directe vriendenkring behoren. Denk dus goed na voordat je iets online zet. Weet wat je deelt en met wie je wat deelt.

"Doe online niet wat je in het echte leven ook nooit zou doen.” Maak je leerlingen ervan bewust dat het internet openbaar is. Aangezien je bij de meeste sociale netwerken pas een profiel ‘mag’ aanmaken vanaf 13 jaar, kan je gebruikmaken van oefenomgevingen voor sociale media. Deze zijn beter beveiligd en zijn kleinschaliger. 

Scroll samen met je leerlingen door de feed van hun favoriete influencers. Wat zien jullie? Waarom zijn bepaalde foto’s op een bepaalde manier genomen? Welke foto’s zijn bewerkt, en waarom? Bespreek wat kan en niet en ga zo door de privacy-instellingen van hun eigen accounts.

Veel leerkrachten gebruiken shock-elementen om de ogen van jongeren te openen (bijvoorbeeld een vals profiel aanmaken en bevriend worden met enkele leerlingen). Het is echter beter om te werken aan positieve relaties dan aan negatieve. Spreek je leerling individueel aan als je iets openbaar hebt gezien dat niet zo oké is.

Een aantal vragen kunnen helpen: is de informatie die ik online plaats wel voor iedereen bedoeld? Kan ik later geen spijt krijgen van wat ik online zet? Plaats ik met mijn post ook informatie over anderen online? En heeft hij of zij daar dan toestemming voor gegeven?

Natuurlijk is het zinvol om jezelf geregeld te googelen, zodat je weet welke informatie anderen over jou kunnen vinden. Kom je iets tegen wat je online reputatie schaadt of onjuist, verouderd of onwenselijk is, dan kun je deze informatie (laten) verwijderen. Teksten en beelden die je op je eigen website of social media-account hebt gezet, kun je uiteraard zelf weghalen. Is de informatie op een forum, andermans website of onder het account van iemand anders op social media geplaatst, dan zul je een verzoek tot verwijdering moeten indienen.

Kijk welke informatie of foto’s er over jou verschijnen. Heb je liever dat sommige dingen niet zichtbaar zijn voor anderen? Dan kan je beslissen dat je je persoonlijke informatie of foto’s beter moet beveiligen. Sommige persoonlijke informatie of foto’s kan je misschien beter helemaal verwijderen.

Posts en filmpjes van een influencer zijn nooit een exacte weerspiegeling van de realiteit, ook al lijkt dat misschien zo. Op sociale media tonen mensen vaak de beste versie van zichzelf, en hebben ze vaak een goede reden om bepaalde zaken bewust niet te laten zien. Bovendien steken influencers er vaak heel wat tijd in om een prachtige post of het perfecte filmpje te creëren. Veel meer tijd dan je leerling zelf, maak hen dus duidelijk dat het geen zin heeft om posts te vergelijken met hun eigen creaties.