Voor veel kinderen en jongeren zijn sociale netwerken, zoals TikTok of Instagram, plaatsen waar zij met leeftijdsgenoten en vrienden communiceren, leren, spelen, experimenteren, kortom ‘rondhangen’. Hierbij laten ze onbewust en vaak ongewild heel wat sporen na. Omwille van deze digitale voetafdruk kan heel wat van hun online activiteit teruggeleid worden naar hun persoonlijke informatie. Kinderen en jongeren beschermen hun privacy meestal vanuit een buikgevoel.
Het is belangrijk dat het checken van je privacy instellingen een automatische reflex wordt. Wanneer je een nieuwe tool gebruikt, zou je hier altijd bij moeten stil staan.
Zo maakt meer dan de helft van de kinderen en jongeren wel gebruik van de voorziene privacy-instellingen, maar praten weinigen erover met ouders of leeftijdsgenoten. Net daarom is het belangrijk om dit onderwerp bespreekbaar te maken in de klas en samen te werken aan het privacy-bewustzijn van leerlingen.
Privacy is een abstracte term en het is voor leerlingen niet altijd even duidelijk wat ermee bedoeld wordt. Privacy gaat over de handelingsvrijheid om zelf te bepalen wat je aan wie laat zien. De nieuwe privacywet of de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), beter gekend als de GDPR, is van toepassing wanneer persoonsgegevens verwerkt worden. Iedereen die persoonsgegevens verwerkt, moet voldoen aan de nieuwe regels en voorschriften.
Privacy is pas een probleem wanneer anderen informatie over onszelf gebruiken waarvoor we geen toestemming hebben gegeven. Dit geeft ons een gevoel van onmacht, waarover we terug de controle willen. Het recht op privacy voorziet ons enerzijds van regels om de controle te behouden, maar voorziet anderzijds ook een stok achter de deur voor als het misloopt. Zo mag je aan de verwerker van je persoonsgegevens altijd vragen om je gegevens in te kijken, je gegevens aan te passen waar nodig, vergeten te worden, je gegevens over te brengen naar andere sites/apps en je gegevens extra te beveiligen.
Als je jong bent, deel je soms dingen waar je achteraf spijt van kan hebben. Jonge kinderen zijn zich vaak nog niet bewust van alle risico’s of vertrouwen de verkeerde mensen. Dankzij het recht om vergeten te worden kunnen ze altijd vragen om onjuiste of oude gegevens te laten wissen. Hiervoor neem je contact op met de eigenaar van de website! Ook foto’s kan je laten verwijderen, maar dit is niet altijd even gemakkelijk. Want je bent nooit helemaal zeker dat de foto echt overal verwijderd is. Iemand heeft de foto misschien gedeeld of gekopieerd of het kan nog ergens op een server staan.
Het bevat kleine letters, hoofdletters, cijfers en symbolen zoals * of #. Het is ook minstens acht tekens lang en je verandert het best ook iedere maand. Let op met doorgeven van wachtwoorden. Je gebruikt ook best verschillende wachtwoorden voor verschillende accounts.
Neem de tijd om rustig je privacy-instellingen door te nemen en eventueel aan te passen. Als volwassene kan je best kinderen begeleiden want de taal is vaak moeilijk.
Veel producten zoals apps en websites lijken gratis, maar zijn dat eigenlijk niet. De maker van de app verkoopt gegevens over jou zodat ze je zeer gerichte reclame kunnen sturen of producten voor jou ontwikkelen. Wees dus voorzichtig als je apps installeert of informatie doorgeeft.
Sterke wachtwoorden zijn onmisbaar voor een goede privacybescherming. Geef ook als tip mee om verschillende wachtwoorden of wachtzinnen te gebruiken voor verschillende profielen.
Een aantal vragen kunnen helpen: is de informatie die ik online plaats wel voor iedereen bedoeld? Kan ik later geen spijt krijgen van wat ik online zet? Plaats ik met mijn post ook informatie over anderen online? En heeft hij of zij daar dan toestemming voor gegeven?
Bekijk eventueel samen met je leerlingen welke informatie of foto’s er over hen verschijnen. Hebben ze liever dat sommige dingen niet zichtbaar zijn voor anderen? Dan dienen ze hun persoonlijke informatie of foto’s beter te beveiligen.
Bespreek samen met de leerlingen wat volgens hen privacy is én of zij dit belangrijk vinden. Organiseer af en toe momenten waarop leerlingen kunnen nakijken wat ze online over zichzelf kunnen terugvinden. Omdat kinderen zich vaak nog niet bewust zijn van de mogelijke gevolgen, leer je hen best hoe ze hun gegevens kunnen afschermen en waarom dit zo belangrijk is.
Kinderen kunnen geholpen worden met de uitbouw van een online identiteit die strookt met wie ze echt zijn. Ze moeten leren dat ze een invloed hebben op wat mensen over hen ontdekken op het internet. Bespreek samen met de leerlingen wat ze publiekelijk van zichzelf willen tonen op het internet en wie ze online willen zijn. Delen ze alles met iedereen of gebruiken ze verschillende groepen?
https://www.ketnet.be/kijken/elindo/reeks-1-aflevering-10
Voor je het filmpje bekijkt, kan je met de leerlingen een woordspin maken over privacy. Bekijk dan het filmpje en vul nadien aan.
Mogelijke vragen voor het klasgesprek:
“Ondanks het feit dat jongeren opgroeien met het internet, blijft het ook voor hen op sommige vlakken complex. Hierdoor zien ze niet altijd de risico’s van het internet, zeker wat privacy betreft!“
ikbeslis.be